Gigabyte GA-A75M-D2H & A6-3500 – dobra HTPC kombinacija?
Datum objave 26.06.2012 - Marijo Hađina
Opis - prvi dio
U prepoznatljivo bijeloj Gigabyte kutiji sa šarenilom informacija i grafika sprijeda te detaljima straga, nalazimo svijetlo plavu matičnu ploču Micro ATX formata dimenzija 24,4 x 22,5 cm zaštićenu antistatičkom folijom. Naravno, većina bi korisnika željela vidjeti popularnu tamnoplavu ili još bolje crnu boju, ali očito su ploče cool boje rezervirane za viši razred. Da je ploča široke primjene dokazuje i činjenica kako su podržani procesori od Semprona 198, Athlona II, E2-3200, do A4 , A6 i A8 porodica AMD procesora.
Od dodataka tu je neizbježni I/O lim, CD s upravljačkim programima i alatima, korisnički priručnik, kratke upute za brzi početak te četiri SATA kabela. Očekivani minimalizam u skladu s potrebama i (nažalost), standardno za donji segment.
|
||||||||||||||||||||||||||
Na plavom PCB-u ističe se bijeli FM1 socket te sivi aluminijski hladnjak čipseta AMD A75, a ostatak dijelova je svijetloplave, bijele, sive i crne boje (priključci, nosači hladnjaka APU, elektroničke komponente). Ostaje pogled straga gdje se na plavom PCU-u ističe crna kopča socketa FM1. Kao što možete vidjeti s fotografije, Gigabyte je na ploču ugradio kvalitetne solid-kondenzatore, radnog vijeka 50 tisuća sati pri visokih 85°C, za 4+1-faznu regulaciju napajanja APU-a kao uostalom i po cijeloj ploči. U samom gornjem kutu ploče nalazi se 4-pinski ATX 12-voltni priključak napajanja (ATX_12V).
Tu se još nalaze i RDS(on) MOSFET-i koji bi trebali smanjiti potrošnju struje i zagrijavanje. Kvalitetna elektronika za ovaj segment matičnih ploča daje pozitivan prvi dojam, i veća očekivanja kako u testovima koji slijede tako i vjeru u duži radni vijek i bez kvarova. S druge strane socketa nalaze se dva dvokanalna memorijska utora koji podržavaju DDR3 module na 1,5V do brzine 2400+ MHz i kapaciteta do ukupno 32 GB. Iako nema potrebe za toliko memorijskog resursa u HTPC-u, svejedno hvalimo ovoliki kapacitet, iako su moduli i kitovi 2x16GB rijetki i vrlo skupi - oko 350 USD stoji kit od 2x16GB na 1333MHz na Amazonu. Mi ćemo koristiti 2 modula po 4GB za potrebe testiranja što je idealno za HTPC, čak i previše. Kod ugradnje smo primijetili da na ovom dijelu ploče nema predviđene rupe ili sl. za ugradnju nožice za oslonac što otežava spajanje kabela napajanja, ugradnju RAM-a i dr, nezgodno.
U nastavku iza memorijskog dijela do ruba ploče smjestio se 24-pinski priključak za napajanje ploče (ATX). Ovdje se s jedne strane nalazi priključak za ventilator kućišta (SYS_FAN) te s druge strane Front I/O panel priključci (F_PANEL). Imamo potrebu dotaknuti se činjenice da osim još jednog priključka za APU ventilator (CPU_FAN) ne nalazimo više ni jedan ventilatorski priključak na ploči (vidi sliku) - premalo ako pitate nas. Još barem jedan je poželjan da se može ostvariti propuh u kućištu, što je posebno važno kod HTPC-a, posebno ako ugrađujemo pasivnu grafičku karticu npr i/ili pasivno hladimo CPU/APU. Oba su 4-pinski priključci no kod CPU priključka preko četvrtog vodiča se kontrolira brzina dok kod priključka za dodatni ventilator nema funkcije kontrole brzine.
Krenuvši u drugom smjeru počevši od socketa, nailazimo na bateriju, slijede dva PCI-E 2.0x16 utora između kojih je još jedan PCI-E 2.0x1 utor za dodatne kartice i jedan klasični PCI utor. Što se tiče PCIEX16 utora, sumnjamo da će netko u HTPC gurati dvije grafičke kartice pa osjećamo da je jedan utor višak. Čak i ako netko poželi sastaviti gamerski HTPC, prvi utor radi na brzini x16 (PCIEX16), a drugi x4 (PCIEX4) što nije najbolje rješenje. Smatramo da se moglo dodati potrebnijih priključaka namjesto jednog PCIEX16 utora kod ovog segmenta matičnih ploča. Međusobno se ova dva x16 utora i fizički razlikuju po izvedbi osigurača koji fiksira kartice u slotu. Na samom rubu nalaze se redom zeleni Front Audio konektor (F_AUDIO), crni TPM priključak, bijeli COM priključak, crveno-bijeli Front USB On/Off (F_USB1) te Front USB 3.0 (F_USB30) priključci. On/Off tehnologija punjenja iPhone, iPad ili iPod uređaja preko spomenutih priključaka na ploči trebala bi omogućiti punjenje baterija u normalnom radu ili standby modu pa čak i kad je računalo isključeno. Poznato? Potpomognuto tehnologijom "3xUSB Power" koja, kao što naziv govori, daje trostruko više struje, punjenje ne bi trebalo trajati dugo. Za 3x brže punjenje nema ograničenja samo na korištenje On/Off USB priključaka već se brže punjenje uključuje i na ostalim USB priključcima ako uređaje spojimo prije ulaska u S4/S5 mod, navodno. Aplikaciju koja služi za nadzor punjenja treba skinuti sa stranica GIGABYTE-a.
Opis - drugi dio
Pored PCIE utora ističe se svojom površinom ranije spomenuti sivi hladnjak AMD-ovog čipseta A75 i čak šest svijetloplavih SATA 3.0 priključaka okrenutih prema gore. Uočavamo DualBIOS oznaku pored dva manja čipa oznake M_BIOS i B_BIOS koji osiguravaju da u slučaju zastoja primarnog hibridnog EFI BIOS-a, rezervna kopija pokrene računalo. Ovdje se smjestio i kratkospojnik za reset BIOS-a (CLR_CMOS). Zgodna je to pozicija jer ga je lakše pronaći ovdje pri kraju ploče nego do baterije koja je na nezgodnom mjestu a posebno ako se koristi dodatna grafička kartica.Inače, nakon više vremena provedenog s pločom, uočavamo da je opremljena najrazličitijim "Dual" tehnologijama kao da je to zaštitni znak GIGABYTE filozofije proizvodnje. Možete i sami pogledati o čemu pišemo na stranici proizvoda, pa tako počevši od AMD Dual Graphics, preko Dual-link DVI porta, opće poznatog Dual Channel DDR3 dolazimo do DualBIOS 3TB+ HDD. Ova zadnja je dobrodošla mogućnost korisnicima HTPC-a i 32-bitnih OS-ova koji žele ugraditi diskove što većeg kapaciteta, a ova bi ploča trebala podržavati bootanje i pohranu podataka na tvrde diskove kapaciteta 3 i više TB bez particioniranja. Ovo nismo provjerili jer trenutno ne koristimo diskove tolikog kapaciteta niti koristimo 32-bitni OS.
U drugom kutu ploče uočavamo istaknutu brojku od 108dB koja pokušava dočarati kvalitetu zvuka odnosno omjer signal-šum (SNR). Za dobar zvuk zadužen je Realtekov ALC889 čip (CODEC) koji se nalazi tik do spomenutog Front Audio priključka. Dovoljno je reći da možemo biti sigurni u dobar zvuk jer npr. popularne zvučne kartice imaju 109 dB SNR. Ovdje se nalazi 128-pinski I/O kontroler tajvanske tvrtke ITE, IT8720 koji služi kao sučelje I/O uređaja (COM portovi, PS/2, KB/Mouse), ali i za praćenje temperatura ploče, upravljanje ventilatorima i td. Malo dalje pored baterije nalazi se još jedan čip, Realtekov mrežni kontroler RTL8111E kompatibilan s IEEE 802.3u protokolom za brzine 10/100 Mbps i EEE 802.3ab brzine do 1000 Mbps.
I/O stražnji panel:
- 1x PS/2 keyboard/mouse port
- 1x D-Sub port
- 1x DVI-D port
- 3x 8ch HD audio jack (line in, line out, mic)
- 1 x optical S/PDIF out connector
- 1x HDMI
- 4x USB 2.0/1.1 ports
- 2x USB 3.0/2.0 ports
- 1x RJ45 Lan port
Od video priključaka postoje D-sub (15-pin), DVI-D te HDMI izlazi. Nažalost, GIGABYTE upozorava da se video izlazi ne mijenjaju u letu (Hot plug) bez prethodnog gašenja računala što baš i nije zabavno ako je u pitanju HTPC, ali što je tu je. Ali to nije sve, istovremeno korištenje dva video-izlaza moguće je u kombinacijama D-Sub + DVI-D, D-Sub + HDMI ali ne i DVI-D + HDMI, i nažalost pri tome radi samo HDMI izlaz. Naša grafička kartica ne zahtjeva interno povezivanje digitalnog audio signala sa S/PDIF-a da bi zvuk funkcionirao preko HDMI izlaza no kod nekih grafičkih kartica će to možda biti potrebno učiniti. Provjerili smo kombinaciju VGA (D-sub) na monitor te HDMI na TV, namjestili u VISION centru jednaki prikaz na oba ekrana te se uvjerili da radi bez greške (vidi fotku). Ocjene prikaza i opterećenja pri reprodukciji HD materijala slijede kasnije u članku. Na stražnjem panelu nalazimo još priključke za tipkovnicu, mrežu/LAN (RJ-45), tri audio s višekanalnim izlazom do 7.1 (4 / 5.1 / 7.1) i ulazom za mikrofon plus digitalni izlaz S/PDIF. Na kraju imamo četiri USB priključka od kojih su dva USB 2.0/1.1 (do PS/2) te druga dva USB 3.0/2.0. Ostaje pogled straga gdje se nalazi stražnja kopča socketa FM1.
Što se BIOS-a tiče, koristili smo Gigabyteov Touch BIOS koji je potpuno funkcionalan hibridni EFI BIOS a k tome pregledniji u ovom obliku. Inače, BIOS je dovoljno bogat opcijama čak i preko mjere za HTPC, no svakako je pohvalna mogućnost uz osnovno imati dostupno i napredno podešavanja brzine, voltaže i dr (moguće je mijenjati napon čipseta (do +0.3V), procesora (do +0.4V), CPU Vddp napon (do 1.48V), memorije (do 2.135V), NB VID napon (do +0.3V). Inače, na ploči je došao F5 BIOS. Naravno, sve to je dostupno i iz standardnog “pogleda” u BIOS.
Pomoćna aplikacija @BIOS daje uvid u reviziju BIOS-a te omogućuje nadogradnju iz OS-a. Od ostalog softvera vrijedi spomenuti alat EasyTune kojim pratimo sistemske parametre, OC-amo i td. Kako vidimo, pati od bugova koji ponekad i nestanu no dio s automatskim traženjem podignute brzine APU i praćenjem temperature se pokazao uporabivim. Auto Green je jednostavan alat upitne primjene jer služi podešavanju štedljivog moda rada preko Bluetooth mobitela, a mi ne vidimo razlog zašto daljinski kad može i preko tipkovnice. Nismo imali pri ruci Bluetooth prijemnik da isprobamo kako ovo radi, no HTPC korisnici mogli bi uz malo mašte pronaći zabavnu stranu ovog alata.
Test sistem, način testiranja i overclocking
|
||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||
Način testiranja i overclocking
Kako se radi o već prožvakanoj platformi koju smo detaljno grafički testirali u članku iz rujna prošle godine na pločama Foxconna i Sapphirea te s obzirom na to da ovu ploču promatramo iz kuta HTPC-a , nema potrebe pretjerivati s grafičkim testovima, posebno ne igrama, već nas zanimaju multimedijske mogućnost, potrošnja i zagrijavanje. Naravno, ne možemo zanemariti grafičke mogućnosti s obzirom na to da ova platforma podržava AMD Dual graphics tehnologiju pa ćemo vidjeti kako funkcionira hibridna veza iGPU + diskretna GPU. Za iGPU smo u BIOS-u podesili i uzeli 512MB memorije od RAM-a . Ostale mogućnosti su Auto/256MB ili 1024MB. Za hlađenje A6-3500 APU-a koristili smo nedavno testirani Noctua NH-L12 s oba ventilatora povezana na isti priključak te automatskom PWM regulacijom. Temperatura sobe je bila 28,5 °C, sistem je bio složen u kućištu s otvorenim bočnim stranicama. Na žalost, BIOS nije ispravno prepoznao brzinu i latencije RAM-a pa smo ih podesili ručno.
Čisto za usporedbu, minimalno smo podignuli brzinu osnovne sabirnice za 5% na 105 MHz što je rezultiralo brzinom APU od 2,52 GHz odnosno interne grafike od 467 MHz (tvornički 444 MHz) bez dizanja napona (1.392 V) da vidimo koliko to doprinosi performansama.
Nekoliko testova proveli smo bez dizanja napona pri brzini sabirnice od 110MHz što je s množiteljem x24 rezultiralo brzinom APU-a od 2640 MHz, grafike od 489 MHz i memorije od 2052 MHz (množitelj x9.33).
Rezultati testova - prvi dio
| PC Mark 7 |
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Overall score | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Povećanje brzine sabirnice za 10% u odnosu na tvorničku brzinu APU-a, doprinosi vrlo dobrih 13,27 % bržoj sintetici.
| 3DMark 11 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3DMark 11 Performance | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3D Mark 11 Entry | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ovaj test baš i nema smisla kad se radi o iGPU no itekako pokazuje koliko su svjetlosnih godina iza pravih igrača 3D-a. Ima smisla što povećanjem osnovne sabirnice za 10%, performanse budu veće za 8,6% 3D Mark11 bodova, a uključenjem hibridnog Crossfirea dobijemo porast od skoro 40% u odnosu na samostalan iGPU.
| Cinebench R11.5 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| OpenGL(fps) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CPU (pts) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ovdje nije jasno zašto je kod Dual grafičkog testa CPU rezultat narastao za 10% no jasno je da OpenGL performanse rastu 59,3% sa Oc-anim APU-om (samo integrirana grafika, iGPU) u odnosu na na samostalnu grafičku karticu HD 6450. Uočljivo je i povećanje od 68 % u OpenGL-u kako hibridne kombinacije grafičkih sustava tako i integruše u odnosu na samostalnu VGA. Odatle zaključujemo da OpenGL ne zna koristiti hibridni Crossfire. Kako bilo, performanse jedne integrirane HD 6530D pokazuju AMD-ov uspjeh, a k tome besplatno u paketu APU-a!
| WinRAR x64 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Komprimiranje (s) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Raspakiranje (s) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Za test brzine komprimiranja i raspakiranja, koristili smo mapu veličine 1GB sastavljenu od ukupno 2755 datoteka raznih vrsta koja se komprimirana smanjila na 472.172 KB.
Vidimo da WinRAR voli veće taktove pa tako bitno skraćuje vrijeme obrade podataka.
| 7-Zip benchmark |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Score (MIPS) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 7-Zip 1GB |
|
||||||||||||||||||||||||
| Komprimiranje (s) | |||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
Procesorska moć je više no duplo manja od npr A6-3650 no naglo raste povećanjem frekvencije te na 2,52GHz već imamo nepunih 12%. 7-Zip je 1GB podataka komprimirao na defaultnim postavkama čak 4 minute i 24 sekunde što je puno lošiji rezultat od WinRAR x64 no uz nešto veću kompresiju pa je tako rezultat bila datoteka veličine 395.354 KB. Datoteku koju smo dobili kompresiranjem mape pomoću WinRAR x63, 7-Zip je raspakirao za tri puta više vremena.
| wPrime 1024M |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1024M Time (s) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I u ovom testu, pokazalo se da su performanse cca 50% slabije od npr. A6-3650 na tvorničkom taktu, ali koje naravno brzo porastu uz tek 100 MHz povećan takt APU-a dolazimo do 19,9 % većih performansi.
Rezultati testova - drugi dio
| x.264 v4.0 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Score (fps) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kao što je i poznato, vidimo da Llano APU arhitektura kodira video materijal prilično bolje od Intelove tehnologije. Usporedba s najbližim A6-3650 nema smisla jer dijele isti iGPU.
| MediaConverter7 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Time (s) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Konverzija multimedije odnosno datoteke veličine 1GB (trajanje snimke 32:52 min) VOB formata u mp4(H.264)/AAC/640x360 format trajala je bez hardverske akceleracije 8:39 minuta a s 5% dignutim taktovima 7:39 minuta. Bezuspješno smo pokušavali konvertirati datoteku uz pomoć grafičkog hibridnog Crossfire sustava i svaki put postupak ne bi ni počeo odnosno javljala bi se greška. Isto se događalo i ako bismo koristili hardversko ubrzanje integrirane grafike APU-a. Uspjeli smo tek koristiti pomoć HD 6450 GPU-a te je rezultat bio odličnih 2:46 minuta. MediaConverter7 je testni video 1080p-30fps od 24Mb prekodirao u 720p (H.264) za 132 sekunde sa 10% dignutim taktovima dok je na defaultu i bez hardverske pomoći dosta sporiji, točnije trebalo mu je preko 5 minuta. Zanimljivo je da ovaj alat ne zna iskoristiti hibridni Crossfire.
| Gaming |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| TES V-Skyrim (1280x1024, DX9, Low) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| TES V-Skyrim (1680x1050, DX9, Low) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| X-Motor Racing demo (1024x768 windowed) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| X-Motor Racing demo (1680x1050) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| S.T.A.L.K.E.R. Cop 1280x1024 (Medium, DX11) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| S.T.A.L.K.E.R. Cop 1680x1050 (Medium, DX11) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
The Elder Scrolls V : Skyrim - U realnoj situaciji, iako na dosta niskim postavkama, vidimo povećanje performansi korištenjem integrirane grafike APU-a od 79% (Avg FPS) te 63,3 % porast kod max FPS u odnosu na VGA Radeon HD 6450. Hibridni Crossfire ne prolazi tako dobro ali ipak daje povećanje performansi u odnosu na HD 6450 od 52,6 % (Avg FPS) te 46,7% (Max FPS). Kao da igra ne skalira dobro s integriranom grafikom u Crossfire opciji. Integrirana grafika dobro se nosi na srednjoj rezoluciji pa možemo čak i tvrditi da je igrivost dobra.
X-Motor Racing - Trend se nastavlja i kod ove igre gdje je povećanje performansi 53,1 % uporabom integrirane APU grafike dok je u kombinaciji s HD 6450 to 40,6 % bolje od samostalne VGA. Posebno se uočava porast performansi povećanjem brzine osnovne sabirnice APU te je integrirana grafika dovoljna za visoku igrivost.
STALKER: Call of Pripyat Benchmark - Ovdje vidimo ravnomjerno skaliranje performansi (Avg i max FPS na 1280x1024) počevši od HD 6450, preko integrirane HD 6530D pa do hibridnog Crossfirea. Integruša se nije iskazala na 1680x1050 niti sa blago dignutim taktovima APU-a. Inače, parametre VGA i iGPU u hibridnom Crossfireu snimali smo na rezoluciji 1680x1050 s AMD System Monitorom i vidjeli da se kod HD 6530D koristi 100% resursa dok kod HD 6450 varira 70 do 88% s prosjekom od 81,4%. Minimalni broj sličica držao se oko 20 osim kod zadnjeg prolaza SunShafts gdje je pao na 10 FPS. Prosječni broj FPS je kod Crossfirea rezultirao povećanjem za preko 64% u odnosu na iGPU pri jednako povećanim taktovima što je značajno.Rezimirali bismo da hibridni Crossfire ima što ponuditi čak i kod najslabije kombinacije iGPU + VGA ali samo kad igre to podržavaju, a podrška će se očekujemo riješiti kroz novije verzije upravljačkih programa AMD-a.
Potrošnja i zagrijavanje
| Potrošnja |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Idle (W) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Load (W) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vrlo značajna stavka za HTPC, potrošnja Gigabyte GA-A75M-D2H ploče je u mirovanju bila najniža od nekoliko testiranih A75 ploča koje su prošle kroz PC Ekspertove ruke ,samo 38W. Najviše smo trošili 127W kod povišenih taktova i s dodatnom VGA i ostatkom komponenti prema opisu testne konfiguracije (dodatno dva 120mm ventilatora plus dva ventilatora hladnjaka APU-a).
| Zagrijavanje |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Load (°C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Još jedna važna stavka za HTPC - zagrijavanje pri reprodukciji multimedije, najčešće pri uživanju u video materijalima 1080p kvalitete, pokazalo se da se CPU s kvalitetnim hladnjakom ne grije preko 46°C, a iGPU ne ide preko 42°C pod opterećenjem. Dodatno smo mjerili temperature na površini komponenti infracrvenim ručnim termometrom te je zabilježeno najtoplije mjesto površina hladnjaka A75 čipseta od 40 °C.